Krwiaki śródczaszkowe

Występują jako następstwo urazów głowy: po upadkach, wypadkach komunikacyjnych. Dynamika rozwoju objawów klinicznych jest bardzo zmienna – od wręcz piorunującej do powolnego podstępnego narastania objawów. Stanowią bezpośrednie zagrożenie życia, stąd istotne jest częste powtarzanie badania klinicznego i ocena stanu neurologicznego. Niezwykle cenne jest obrazowanie TK. W ocenie stanu pacjenta przydatna jest skala GCS w której przyznaje się

maksymalne 15 pkt za

 

  • Otwieranie oczu – max 4pkt

  • Skalę słowną – max 5pkt

  • Odpowiedź ruchową – max 6pkt

Nadtwardówkowe

Między oponą twardą a kośćmi czaszki. Źródłem krwawienia jest t oponowa środkowa, znacznie rzadziej krwawienie żylne

  • Ostre – do 72g od urazu

  • Podostre – 3-14 dzień

  • Przewlekłe – powyżej 14 dnia 1

 

Typowe objawy kliniczne to utrata świadomości z przerwą jasną, która może trwać nawet dobę. Występuje rozszerzenie żrenicy po stronie krwiaka, gałki oczne „patrzą na krwiak”, niedowład lub porażenie kk po przeciwnej stronie. Poszerzanie drugiej źrenicy jest dowodem dokonującego się wgłobienia – występuje wówczas jeszcze bradykardia, wahania RR, zaburzenia oddychania
Wskazana jest pilna tomografia i trepanacja w przypadku narastania objawów klinicznych.

Podtwardówkowe

Krwiaki podtwardówkowe powstają w wyniku wynaczynienia krwi (najczęściej żylnej) do przestrzeni pomiędzy oponą twardą i miękką. Fizjologicznie ta przestrzń jest wąska. Możemy podzielic je na

  1. Ostre – do 72 godzin

  2. Podostre – od 3doby do 3 tygodni

  3. Przewlekłe – powyżej 3 tygodni 1

Ostre krwiaki podtwardówkowe – dominują objawy wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, zwolnienie oddechu lub oddech Cheyne'a-Stokes'a, senność, nudności, wymioty, drgawki

Pacjenci z ostrym, ciężkim krwiakiem podtwardówkowym o szerokości przekraczającej 5mm powinni być operowani natychmiast

Przewlekłe krwiaki podtwardówkowe wystepują jako wynik krwawienia podpajęczynówkowego, czy u dzieci maltertowanych.

Objawy kliniczne to drgawki, wymioty, napady padaczkowe, czy u dzieci opóźnienie rozwoju psychomotorycznego.

Leczenie – zachowawcze – kilkakrotne punkcje, lub planowa trepanacja

Krwiaki podpajęczynówkowe

Są skutkiem krwawienia z naczyń pajęczynówki do przestrzeni między pajęczynówką a oponą miękką. Najczęstsze źródło to tętniaki koła tętniczego mózgu. Typowe objawy kliniczne 1 to:

Nagły, ostry i bardzo silny ból głowy, który osiąga maksymalne nasilenie w ciągu kilku sekund. +

  • zawroty głowy, mdłości, wymioty i drgawki

  • zaburzenia częstości oddechu i tętna

  • utrata przytomności

  • sztywność karku

  • światłowstręt

  • niedowłady połowicze

  • afazja ruchowa, czuciowa

krwiaki śródmózgowe

Są efektem wynaczynienia krwi do tkanki mózgowej, objawy i rokowanie zależą od rozległości i lokalizacji krwiaka/krwiaków. Standardem są seryjne badania TK pozwalające ocenić objętość, narastanie lub wycofywanie krwiaków.

Leczenie zachowawcze jest dość częste – polega na

  • monitorowaniu stanu – skala GCS

  • uniesieniu głowy – oparcie o ok 30°

  • leczeniu p/obrzękowemu

  • leczeniu p/kaszlowemu, zapobieganiu zaparciom

  • leki uspokajające

  • dren dokomorowy – upusty i pomiar ICP

Skala GCS

Otwieranie oczu:

4 punkty – spontaniczne

3 punkty – na polecenie

2 punkty – na bodźce bólowe

1 punkt – nie otwiera oczu

Kontakt słowny:

5 punktów – odpowiedź logiczna, pacjent zorientowany co do miejsca, czasu i własnej osoby

4 punkty – odpowiedź splątana, pacjent zdezorientowany

3 punkty – odpowiedź nieadekwatna, nie na temat lub krzyk

2 punkty – niezrozumiałe dźwięki, pojękiwanie

1 punkt – bez reakcji

Reakcja ruchowa:

6 punktów – spełnianie ruchowych poleceń słownych, migowych

5 punktów – ruchy celowe, pacjent lokalizuje bodziec bólowy

4 punkty – reakcja obronna na ból, wycofanie, próba usunięcia bodźca bólowego

3 punkty – patologiczna reakcja zgięciowa, odkorowanie (przywiedzenie ramion, zgięcie w stawach łokciowych i ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych)

2 punkty – patologiczna reakcja wyprostna, odmóżdżenie (przywiedzenie i obrót ramion do wewnątrz, wyprost w stawach łokciowych, nawrócenie przedramion i zgięcie stawów ręki, przeprost w stawach kończyn dolnych, odwrócenie stopy)

1 punkt – bez reakcji

Tabela 1: GCS za 2

Bibliografia

1. Okłot K. Traumatologia wieku rozwojowego. 1. wyd. Warszawa: Wydawn. Lekarskie PZWL; 1999.
2. Rybicki Z.Intensywna terapia dorosłych. Gdańsk: Novus Orbis; 1994.