Gorsety ortopedyczne
Mają na celu mechaniczne odciążenie kręgosłupa, poprzez poprawę stabilizacji i korzystniejsze rozłożenie osiowych sił ściskających. Warunkiem poprawnego działania gorsetu jest jego dokładne dopasowanie, ponieważ jego działanie polega na zwiększeniu ciśnienia w jamie brzusznej, oraz ograniczeniu ruchów w stawach międzykręgowych. 1
Wskazania 21
Pacjenci z niedojrzałym szkieletem ze skoliozą 20 - 40º
Skolioza 20-30º - udokumentowana progresja (chyba że Risser 0 – 1, przed pierwszą miesiączką, intensywny wzrost
Risser 2 – 3, okres około pierwszej mies. – leczenie od 30º
Dyskopatie (przepukliny, wypukliny jadra miażdżystego)
Zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych
Stany zwiększonego napięcia mięśni okołokręgosłupowych
Złamania osteoporotyczne
Elastyczne pasy lędźwiowe : profilaktyka (pracownicy fizyczni, sportowcy), zmiany pourazowe, zwyrodnieniowe
Przeciwwskazania do gorsetowania 2
Duże skrzywienia > 45º
Wyjątek: skoliozy dziecięce ok. 50º (odłożenie w czasie operacji, ryzyko crankshaft)
Nietolerowanie noszenia gorsetu
Wzrost zakończony (Risser 4,5, 2 lata po miesiączce)
Wysoka piersiowa lub szyjno-piersiowa skolioza
Niewydolność krążeniowo-oddechowa u starszych osób
Podział
funkcjonalny
- Odciążające - doleczanie po urazach oraz zabiegach ortopedycznych; np. pneumatyczny szyjny
- unieruchamiające - w procesach zapalnych i nowotworowych; np. Jewett’a
- korekcyjne - korekcja wad; np. prostotrzymacze
konstrukcyjny
- Sztywne - 3 punktu podparcia Andry’ego [mostek, spojenie łonowe, kręgosłup] np. Jewett’a
- półsztywne - mające elementy sztywne, np. tzw. „sznurówki” Hohmana, Williamsa
- miękkie - bez elementów sztywnych, np. sznurówki typu „pas brzuszny”
Topograficzny
Szyjne – kołnierze
- Thomasa
- Florida - miękko wysłana obręcz z tworzywa; tylko częściowo unieruchamia, nieco odciąża i koryguje;
- „szalowy” Schanza
Szyjno – piersiowe [CTO]
- kamizelkowy typu Grucy [„mała Minerwa”] : udowa: na górę kl. p. ramka przednia i tylna + wsporniki pod potylicę i żuchwę spięte po bokach paskami daje db odciążenie i stabilizacja C i górnych Th ->> tbc, neo, dyskopatie, zwyrodnienia,..
- typu CAMP - mocne, stabilne rusztowanie, z regulacją siły wyciągu
- typu Florida - jw, ale dłuższy w dół
- Halo vest –chyba można to tu podciągnąć
Piersiowo - lędźwiowe wysokie [TLSO]:
- TLSO sagittal control – gorset Tylora (+ taśma międzyłopatkowa, szelki pachowe)
- TLSO flexion control – gorset Jewetta – 3 punkty podparcia ( mostek, spojenie łonowe, okolica lędźwiowa)
- Th6 - L5, punkty Andry’ego, stabilizuje ap, koryguje kyfozę, pogłębia lordozę
- Scheuermann, osteoporoza, kręgozmyk, kyfozy, dysk., ZZSK, tbc,..
- p-wskazania: niewydolność oddechowa, świeże złam., masywne uszkodzenia kręgosłupa,..
- gorset korekcyjny pelotowy typu Grucy:
- budowa: kosz biodrowy oparty o miednicę i krętarze+ pelota uciskająca garb + podpaszka z przeciwnej strony
- wskazania: korekcja Sc i KSc do wysokości Th5; stabilizacja z odciążeniem częściowym Th-L,..
- Gorset Cheneau – Układ wielokrotnych trójpunktowych sił korekcyjnych zorientowanych w trójwymiarowej przestrzeni 2
- Metoda z wyboru w leczeniu dzieci ze skoliozą 25 – 40 stopni
- wykorzystanie wzrastania do korekcji, odwrócenie niekorzystnego toru oddechowego, Zmniejszenie asymetrycznego działania prostownika grzbietu.
- pobranie miary > negatyw > pozytyw > modelowanie pozytywu > skorupa polipropylenowa > przymiarka > odbiór
Piersiowo - lędźwiowe niskie:
- typu Hessinga
- typu Boston
Lędźwiowe:
- niski typu Jewett’a: oparty o dolną cz. mostka; stabilizuje od Th12 w dół
- sznurówka lędźwiowo - krzyżowa: miękki pas, ściąga brzuch i zwiększa tłocznię brzuszną podpierając kręgosłup L-S, od dln żeber po spojenie łonowe + fiszbiny i stalówki „przypominające” o zakazie zginania
- sznurówka typu Hohmana: jak zwykła sznurówka, ale zamiast fiszbinów ma tylną ramkę z taśm stalowych
- sznurówka typu Williamsa : budowa [ trudna do wykonania]: tył jak Jewett + przód jak sznurówka brzuszna + dwa pasy dociskające brzuch do tyłu i korygujące hyperlordozę lędźwiową poprzez dociskanie taśmy łonowej
- pasy brzuszne
- pasy przepuklinowe
Bibliografia
1. Bernardczyk K. Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. T2. 1. wyd. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.
2. Kotwicki T. Skoliozy o małej wartości kątowej rozpoznawanie, zasady postępowania. 2009;