Gorsety ortopedyczne

Mają na celu mechaniczne odciążenie kręgosłupa, poprzez poprawę stabilizacji i korzystniejsze rozłożenie osiowych sił ściskających. Warunkiem poprawnego działania gorsetu jest jego dokładne dopasowanie, ponieważ jego działanie polega na zwiększeniu ciśnienia w jamie brzusznej, oraz ograniczeniu ruchów w stawach międzykręgowych. 1

Wskazania 21

  • Pacjenci z niedojrzałym szkieletem ze skoliozą 20 - 40º

  • Skolioza 20-30º - udokumentowana progresja (chyba że Risser 0 – 1, przed pierwszą miesiączką, intensywny wzrost

  • Risser 2 – 3, okres około pierwszej mies. – leczenie od 30º

  • Dyskopatie (przepukliny, wypukliny jadra miażdżystego)

  • Zmiany przeciążeniowo-zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych

  • Stany zwiększonego napięcia mięśni okołokręgosłupowych

  • Złamania osteoporotyczne

  • Elastyczne pasy lędźwiowe : profilaktyka (pracownicy fizyczni, sportowcy), zmiany pourazowe, zwyrodnieniowe

Przeciwwskazania do gorsetowania 2

  • Duże skrzywienia > 45º

    • Wyjątek: skoliozy dziecięce ok. 50º (odłożenie w czasie operacji, ryzyko crankshaft)

  • Nietolerowanie noszenia gorsetu

  • Wzrost zakończony (Risser 4,5, 2 lata po miesiączce)

  • Wysoka piersiowa lub szyjno-piersiowa skolioza

  • Niewydolność krążeniowo-oddechowa u starszych osób

Podział

funkcjonalny

  • Odciążające - doleczanie po urazach oraz zabiegach ortopedycznych; np. pneumatyczny szyjny
  • unieruchamiające - w procesach zapalnych i nowotworowych; np. Jewett’a
  • korekcyjne - korekcja wad; np. prostotrzymacze

konstrukcyjny

  • Sztywne - 3 punktu podparcia Andry’ego [mostek, spojenie łonowe, kręgosłup] np. Jewett’a
  • półsztywne - mające elementy sztywne, np. tzw. „sznurówki” Hohmana, Williamsa
  • miękkie - bez elementów sztywnych, np. sznurówki typu „pas brzuszny”

Topograficzny

Szyjne – kołnierze

  • Thomasa
  • Florida - miękko wysłana obręcz z tworzywa; tylko częściowo unieruchamia, nieco odciąża i koryguje;
  • „szalowy” Schanza

Szyjno – piersiowe [CTO]

  • kamizelkowy typu Grucy [„mała Minerwa”] : udowa: na górę kl. p. ramka przednia i tylna + wsporniki pod potylicę i żuchwę spięte po bokach paskami daje db odciążenie i stabilizacja C i górnych Th ->> tbc, neo, dyskopatie, zwyrodnienia,..
  • typu CAMP - mocne, stabilne rusztowanie, z regulacją siły wyciągu
  • typu Florida - jw, ale dłuższy w dół
  • Halo vest –chyba można to tu podciągnąć

Piersiowo - lędźwiowe wysokie [TLSO]:

  • TLSO sagittal control – gorset Tylora (+ taśma międzyłopatkowa, szelki pachowe)
  • TLSO flexion control – gorset Jewetta – 3 punkty podparcia ( mostek, spojenie łonowe, okolica lędźwiowa)
    • Th6 - L5, punkty Andry’ego, stabilizuje ap, koryguje kyfozę, pogłębia lordozę
    • Scheuermann, osteoporoza, kręgozmyk, kyfozy, dysk., ZZSK, tbc,..
    • p-wskazania: niewydolność oddechowa, świeże złam., masywne uszkodzenia kręgosłupa,..
    • gorset korekcyjny pelotowy typu Grucy:
      • budowa: kosz biodrowy oparty o miednicę i krętarze+ pelota uciskająca garb + podpaszka z przeciwnej strony
      • wskazania: korekcja Sc i KSc do wysokości Th5; stabilizacja z odciążeniem częściowym Th-L,..
      • Gorset Cheneau – Układ wielokrotnych trójpunktowych sił korekcyjnych zorientowanych w trójwymiarowej przestrzeni 2
        • Metoda z wyboru w leczeniu dzieci ze skoliozą 25 – 40 stopni
        • wykorzystanie wzrastania do korekcji, odwrócenie niekorzystnego toru oddechowego, Zmniejszenie asymetrycznego działania prostownika grzbietu.
        • pobranie miary > negatyw > pozytyw > modelowanie pozytywu > skorupa polipropylenowa > przymiarka > odbiór

      Piersiowo - lędźwiowe niskie:

      • typu Hessinga
      • typu Boston

      Lędźwiowe:

      • niski typu Jewett’a: oparty o dolną cz. mostka; stabilizuje od Th12 w dół
      • sznurówka lędźwiowo - krzyżowa: miękki pas, ściąga brzuch i zwiększa tłocznię brzuszną podpierając kręgosłup L-S, od dln żeber po spojenie łonowe + fiszbiny i stalówki „przypominające” o zakazie zginania
      • sznurówka typu Hohmana: jak zwykła sznurówka, ale zamiast fiszbinów ma tylną ramkę z taśm stalowych
      • sznurówka typu Williamsa : budowa [ trudna do wykonania]: tył jak Jewett + przód jak sznurówka brzuszna + dwa pasy dociskające brzuch do tyłu i korygujące hyperlordozę lędźwiową poprzez dociskanie taśmy łonowej
      • pasy brzuszne
      • pasy przepuklinowe

      Bibliografia


      1. Bernardczyk K. Wiktora Degi Ortopedia i rehabilitacja. T2. 1. wyd. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL; 2008.


      2. Kotwicki T. Skoliozy o małej wartości kątowej rozpoznawanie, zasady postępowania. 2009;